Ontlastingsonderzoek geeft inzicht in de disbalans van de darm

Als je darmklachten hebt dan vraag je je misschien af of hoe je erachter komt wat er nou aan de hand is in die darm!?! Je hebt je ontlastingspatroon waarschijnlijk al eindeloos geanalyseerd en geprobeerd te achterhalen of er bepaald eten is waar je op reageert. Als je dit leest dan heeft dat waarschijnlijk helaas niet je hele probleem opgelost. Zou ontlastingsonderzoek bij darmklachten extra waarde kunnen bieden?

Ik denk van wel, want ontlastingsonderzoek geeft inzicht in de disbalans van de darm. Hieronder een paar voorbeelden van wat je met een ontlastingsonderzoek te weten kan komen.

De waarden die ik hier noem zitten altijd in de basisscreening die wij doen aan het begin van een behandeltraject. Soms worden ze aangevuld met andere specifieke testen, maar voor nu eerst de basis.

Alle losse waarden hangen met elkaar samen in het totaalplaatje. Uiteindelijk combineren we de uitslag van het ontlastingsonderzoek met informatie uit het intakegesprek over de klachten. Dit gaat dan om het verhaal bij en de achtergrond van de klachten, de voedings- en leefgewoonten en eventuele andere onderzoeken. Dit alles samen leidt tot het behandelplan.

Daar gaat ie!

De belangrijkste punten waarop ontlastingsonderzoek inzicht geeft in de disbalans van de darm

 

De zuurgraad van de ontlasting

De zuurgraad geeft een aanwijzing voor de stofwisselingsprocessen in de darm. Normaal is de ontlasting in de dikke darm licht zuur. Dit is een teken dat er voldoende maagzuur is én er voldoende goede bacteriën zijn die vetzuren aanmaken. Deze vetzuren zijn ontstekingsremmende signaalstoffen en voedsel voor de darmcellen.

Is de zuurgraad te laag dan kan je aan verschillende dingen denken. Een tekort aan maagzuur kan meespelen of een overmaat aan slechte bacteriën. Het kan ook komen door de aanwezigheid van een parasiet. Een te lage zuurgraad is altijd een risico voor rottingsprocessen in de dikke darm.

De staat van de vertering

Als de vertering normaal verloopt dan tref je in je ontlasting geen resten aan van vetten, koolhydraten of eiwitten. Blijft er méér in de ontlasting zitten dan is dat een teken dat je vertering ergens niet goed gaat. Bijvoorbeeld doordat er te weinig spijsverteringsenzymen zijn. Of er zijn te weinig goede bacteriën of te weinig galzuren. Ook kan het komen doordat je het eten niet voldoende opneemt. Bijvoorbeeld door een overgroei van bacteriën in de dunne darm, ook bekend als SIBO.

Pancreaselastase

De stof pancreaselastase geeft aan of de alvleesklier voldoende spijsverteringsenzymen aanmaakt. De minimale waarde is 200 µg/g, maar een echt gezonde alvleesklier scoort boven de 400 µg/g. Als de pancreaselastase waarde laag is, is er vaak een connectie met de bloedsuikerregulatie en de gevoeligheid voor insuline. Bij de meeste mensen is dit goed te herstellen.

De hoeveelheid galzuren in de ontlasting

Aan de ene kant heb je galzuren nodig voor je vetvertering, dus moet je er genoeg van maken. De galzuren helpen ook om de darmen in beweging te houden zodat je regelmatig ontlasting hebt. Aan de andere kant moeten ze ook weer op tijd en genoeg opgenomen worden. Galzuren worden op die manier ‘gerecycled’. Als dit recycle proces niet goed loopt en er te veel galzuren in de ontlasting blijven dan zorgt dit voor diarree. Met het onderzoek wordt alleen duidelijk of de galzuren voldoende terug opgenomen worden.

De samenstelling van de bacteriën in de dikke darm

Het geheel van de bacteriën in de darm wordt ook wel de darmflora genoemd. De darmflora bestaat uit een resident en transiënt deel. De residente flora zijn de ‘goede’ bacteriën. Zij zijn voor een gezonde darm absoluut noodzakelijk. Je hebt er genoeg van nodig, maar de exacte samenstelling er van is per persoon verschillend en net zo persoonlijk als een vingerafdruk.

Goede bacteriën van de darmflora

Goede bacteriën van de darmflora zijn bijvoorbeeld over Lactobacillen en Bifidobacteriën. Die twee zijn redelijk bekend omdat in pro-biotica meestal een paar verschillende soorten zitten van deze twee families.

Andere zeer belangrijke zijn de Firmicuten. Zij produceren het kleine vetzuur butyraat uit voedingsvezels. Dit heb je niet alleen nodig als voedingsstof voor je darmcellen maar dient ook als ontstekingsremmend signaal voor het hele lichaam.

Vervelende bacteriën van de darmflora

De transiënte flora, ook wel passerende flora genoemd, wordt via de voeding opgenomen. Ze bestaat uit bacteriën die tot op zekere hoogte worden getolereerd, maar lijken in het algemeen weinig nut te hebben. Alhoewel dat typisch een conclusie is die vooral aangeeft dat we het nog niet weten. In het lichaam heeft namelijk meestal alles nut.

De transiënte darmflora noemen we ook wel de ‘slechte’ darmbacteriën maar dat is eigenlijk iets te kort door de bocht. Er zijn er wel een paar die in kleine hoeveelheden al vervelend kunnen zijn. De meeste worden echter pas vervelend als ze met (veel) te veel zijn.

Bij het onderzoek worden in totaal 9 hoofdfamilies van bacteriën in kaart gebracht. Je krijgt informatie over 42 specifieke bacteriën. Het is handig om te weten welke precies te weinig of te veel aanwezig is en in welke mate omdat de behandeling daar dan op aangepast kan worden.

Schimmels en gisten

Hier denken de meeste mensen aan Candida Albicans. En die wordt ook bepaald, maar er zijn er meer. Daarom wordt ook het totaal aantal schimmels en het totaal aantal gisten bepaald.

Parasieten

In het onderzoek worden verder de 6 in Nederland meest voorkomende parasieten gemeten. Vroeger bepaalde ik deze pas in tweede instantie, maar als je ze direct meeneemt in het pakket zijn de kosten lager. Ik heb gemerkt dat ze vaker voorkomen dan ik dacht! En dat ze bij veel mensen veel klachten veroorzaken. Dan kan je beter gelijk maar weten of ze er zitten!

Een aantal van de gemeten parasieten is soms regulier al getest, zoals bijvoorbeeld Giardia lambia en Entamoebe histolytica. Cryptosporidium spp en Cyclospora cayetanensis zitten ook standaard in het rijtje, al zijn dit meestal niet de boosdoeners.

De 2 meest voorkomende parasieten zijn de Blastocystis hominis en de Dientamoebe fragilis. Deze worden regulier doorgaans níet getest.

De stoffen die de darmflora aanmaakt

De hele combinatie van alles wat er in de darmen zit aan bacteriën, gisten, schimmels en wellicht parasieten, produceert een legertje stoffen. Dit noem je het metaboloom. Een aantal van deze stoffen  wordt gelinkt met bijvoorbeeld een hoger risico op hart- en vaatziekten. Of met ondersteuning bij het voorkomen van overgangsklachten. Ook zijn er stoffen waarvan we weten dat ze de darmwand beschadigen en die heel belastend zijn voor de lever, zoals ammoniak. Histamine is ook een stof die door de darmflora extra aangemaakt kan worden en waar je flink last van kan hebben.

De status van het immuunsysteem

Je kunt naar verschillende stoffen kijken als het om het immuunsysteem van de darm gaat. In het ontlastingsonderzoek wordt in ieder geval altijd getest hoeveel secretoir IgA (sIgA) en beta-defensine 2 je hebt.

Secretoir IgA (sIgA)

SIgA beschermt tegen virussen, slechte micro-organismen, allergieën en gifstoffen en maakt ze onschadelijk zónder ontsteking te veroorzaken. Als de sIgA waarde te laag is, wijst dit er op dat de afweer sterk verlaagd is en de infectiegevoeligheid verhoogd is. Mogelijke oorzaken zijn een vervelende ziekteverwekker of parasiet, de aanwezigheid van voedselintoleranties en/of virulente factoren.

Beta-defensine

Beta-defensine 2 heeft een hele brede werking; de kleinste hoeveelheid is al voldoende om bacteriën, schimmels en gisten, virussen en parasieten te doden. Beta-defensine 2 maakt geen onderscheid tussen ‘slechte’ of ‘goede’ bacteriën dus de residente flora kan op den duur lijden onder een verhoogd beta-defensine 2.

Ontstekingsactiviteit

Ontsteking verschijnt nu aan het einde van dit artikel, maar is een absolute prioriteit in de behandeling. Als er sprake is van ontstekingsactiviteit in de darmen, dan moet dat als eerste aangepakt worden. Dat komt omdat ontstekingsactiviteit voor het lichaam ook altijd prioriteit heeft en er veel energie naar toe gaat. Wat er ook verder aan de hand is, echt herstellen gaat pas lukken als de ontsteking weg is. Er zijn meerdere stoffen die door de darmcellen aangemaakt kunnen worden in het geval van een ontsteking. Wij bepalen er twee.

α-1 Antitrypsine

α-1 Antitrypsine is een stof die geproduceerd wordt in lever -en darmcellen. Het circuleert via het bloed door het hele lichaam en remt ontstekingsenzymen waar nodig. Deze test is uitermate geschikt om in een heel vroeg stadium ontstekingen te detecteren. Ontstekingen vreten energie en ook een klein beetje ontsteking maakt schade. Als deze waarde verhoogd is, is de kans op een voedselintolerantie toegenomen.

Calprotectine

Calprotectine wordt ook regulier gebruikt om darmontsteking aan te tonen. Als de calprotectine verhoogd is dan betekent dat ontstekingsactiviteit die al wat langer of intensiever is. Als deze waarde verhoogd is, is de kans op een voedselallergie ook toegenomen.

Een normale waarden is onder de 50 mg/l. Hoe hoger de waarde, hoe ernstiger de ontsteking. Bij inflammatoire darmziekten zoals Crohn of Colitis kan de waarde tijdens een opvlamming stijgen naar 3000 mg/l en hoger. In dat geval ben je echt heel ziek, dat snap je waarschijnlijk. Bij waardes tussen de 100 en 300 mg/l merken sommige mensen nog weinig behalve vermoeidheid. Anderen hebben hier constant buikpijn van.

Voedselallergie

In het eerste ontlastingsonderzoek wordt niet expliciet op de aanwezigheid van voedselallergie getest. Het onderzoek geeft wél aanwijzingen voor de kans op de aanwezigheid van een voedselallergie. Dus als het nodig is dan zullen we adviseren om dit verder te laten onderzoeken. Een voedselallergie wordt bepaald met behulp van een bloedtest.

Extra parameters

Per juni 2022 werken we samen met een ander laboratorium. Dit lab biedt een uitgebreidere basisscreening dan we voorheen deden. Daardoor geeft het meer en betere aanknopingspunten voor de behandeling. Naast een uitgebreidere analyse van de bacteriën zijn zonuline, een voorspelling van de gevoeligheid voor fodmaps en een extra indicator voor het risico op een voedselallergie (EPX) tegenwoordig standaard onderdeel van het onderzoek. 

Voor iedereen anders

Wat opvalt in de praktijk is dat dezelfde soort klachten bij verschillende mensen uit een hele andere disbalans in de darm kunnen voortkomen. Soms heeft iemand vooral veel te weinig goede bacteriën, soms heeft iemand een combinatie van slechte bacteriën, een schimmel én een parasiet. Een andere keer heeft iemand vooral een actief immuunsysteem en een voedselintolerantie.

Zonder ontlastingsonderzoek weet je niet wat de werkelijke oorzaak is van je klachten. Dan loop je dus het risico dat je inspanningen niet werken omdat je niet het volledige beeld hebt. Maar zonder het verhaal er bij, is het ook niet mogelijk om een goed behandelplan op te stellen!

Daarom doen wij in het Darmherstelplan altijd een ontlastingsonderzoek in combinatie met een uitgebreide intake.

 

Wil je grondig met je darmklachten aan de slag?

Begin dan met het Oerwijz Darmherstelplan

Lees ook

48 Comments

  1. Caroline

    Is bij divertikelontsteking de calproctine ook verhoogd omdat t ontsteking is?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Bij divertikelontsteking is de calprotectine inderdaad ook verhoogd. Calprotectine gaat omhoog bij elke vorm van ontsteking.

      Reply
  2. Anoniem

    Beste Susanne,
    Ik en mijn tweelingzus hebben beide al jaren last van onze darmen. Hierdoor hebben wij een darmonderzoek via de ontlasting verricht. Bij ons beide kwam naar voren dat onze bacteroides, lactobacillen en enterococcuss bacterien zeer sterk verlaagd zijn. Daarnaast hebben we beide een zeer verlaagde pancreaselastase waarde: 46,0. Bij mij is tevens een SIgA deficientie geconstateerd en bij mijn zus was de Betadefensie 2 waarde verhoogd. Zou u misschien kunnen vertellen wat de oorzaken van deze afwijkende waardes kunnen zijn?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Anoniem, Top dat jullie de stap hebben gezet om ontlastingsonderzoek te doen en nu eens beter inzicht te krijgen in wat er in die darmen gebeurt. Ik begrijp je vraag heel goed, alleen is het niet mogelijk om dit onder een blogartikel te beantwoorden. Dat komt omdat het bij iedereen anders is. Je voeding, de stoffen uit je omgeving, stress, je genetische aanleg, medicatiegebruik spelen allemaal een rol. Hier zijn zó veel variaties in! En vervolgens reageren mensen ook nog eens verschillend op al deze factoren. Het interpreteren van de uitslag van een ontlastingsonderzoek is al met al best complex. In dit artikel heb ik een overzicht geprobeerd te geven van de belangrijkste markers en een klein beetje gevoel er bij te geven, maar als je echt voor jou persoonlijk wilt weten waar het vandaan komt en vooral hoe je kan herstellen dan kan ik je alleen adviseren om hulp in te schakelen van een expert. Dat mag natuurlijk bij ons 🙂

      Reply
  3. Danielle

    Hoi Susanne,

    Uit mijn ontlastingsonderzoekt blijkt dat mijn zonuline en EPX verhoogd zijn. Zonuline is >544 en EPX is 1557,6.

    Wat kunnen de verhoogde waarden betekenen?

    Verder heb ik te veel rottingsflora, histaminevormende bacteriën en LPS dragende bacteriën.

    Groetjes, Danielle

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Hoi Danielle,
      Zonuline gaat omhoog als de binding tussen de darmslijmvlies cellen afgebroken wordt. Gluten en caseïne eiwit uit koemelk doen dit bijvoorbeeld. Maar ook de aanwezigheid van een parasiet kan de zonuline verhogen in mijn ervaring. De EPX vind ik zelf een wat lastige waarde omdat deze omhoog kan gaan om verschillende redenen en ook niet bij iedereen hetzelfde doet. Al is een dergelijke stijging die jij aangeeft, want dit is wel een flink hoge waarde, doorgaans een sterke aanwijzing voor aan de aanwezigheid van een voedselallergie. Hier zijn dan vaak ook andere aanwijzingen voor in het ontlastingsonderzoek zoals een hele lage sIgA en een zeer lage aanwezigheid van lactobacillen bijvoorbeeld. Maar het is belangrijk om in je achterhoofd te houden dat het om aanwijzingen gaat. Uiteindelijk kan je alleen met een onderzoek naar voedselallergie aantonen of dit inderdaad speelt en welke dan.

      Daarnaast geef je aan dat er veel rottingsflora, histaminevormende bacteriën en LPS vormende bacteriën aanwezig zijn. In dat geval produceert je darmflora een flinke hoeveelheid aan afvalstoffen. Daarmee is de omgeving in de darm veel minder gunstig voor je goede darmbacteriën én deze afvalstoffen worden opgenomen door het lichaam (want dat wat in de darmen zit, dat wordt nou eenmaal opgenomen). Dus je hersenen krijgen constant het signaal ‘onveilig’ vanuit je darmen en dat is weer ‘stress’ voor je lijf, waar je spijsvertering en je goede darmflora onder lijdt… Al met al een lastige catch22 waar je uit wil zien te komen als je de boel wil herstellen. In het darmherstelplan is opschonen niet voor niets één van de stappen. Maar tegelijkertijd wil je ook opbouwen. En natuurlijk die zonuline en EPX niet uit het oog verliezen want anders is het water naar de zee dragen.

      Als ik hier zo naar kijk, dan komen er gelijk allemaal aanvullende vragen in me op! Wat je nu natuurlijk wilt is stappen zetten zodat alles beter wordt. Wij kijken in een behandeling daarom ook nog naar je vertering, je maagfunctie, je alvleesklierfunctie, je neurotransmitters, of er parasieten zijn, hoe het met je goede flora staat, hoe actief het immuunsysteem in je darmen is, welke darmklachten er precies zijn (want dat maakt uit voor welke supplementen je het beste kan kiezen), of er nog andere klachten zijn en in jouw geval zouden we de opties voor de onderzoeken naar voedselallergie bespreken. Het wordt best snel complex als er meerdere dingen naar voren komen in een ontlastingsonderzoek. Ik zou je daarom aanraden om hier hulp bij te zoeken om dit goed aan te pakken. Je weet ons te vinden als met ons verder zou willen!

      Hartelijke groet, Susanne

      Reply
  4. Joyce M

    Inmiddels heb ik de uitslag van het uitgebreide ontlastingsonderzoek, uit het onderzoek is gebleken dat de Lactobacillus en Enterococcus species/bacteriën niet meetbaar zijn in m’n ontlasting. Ik zou dit graag met probiotica herstellen en ben ook benieuwd wat de oorzaak hiervan kan zijn. Zou ik hierover advies bij je kunnen inwinnen/aanvragen?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Hoi Joyce, er zijn diverse mogelijke oorzaken van lage aantallen lactobacillen en enterococcen. We kunnen zeker eens met je mee kijken naar je ontlastingsonderzoek en op zoek naar wat er bij jou speelt. Dit doen we altijd in een standaard intakeconsult. Je vult dan ook de voorbereidende vragenlijsten in en houdt een eetdagboekje bij. Een afspraak inplannen kan via de online agenda: https://www.vanjedarmklachtenaf.nl/afspraak-maken/

      Reply
  5. Ellen

    Beste Susanne

    Ik liet recent een ontlastingsonderzoek doen, waaruit bleek dat er een schimmel overmatig in mijn darm aanwezig is

    Het ging over de groep “overige schimmels”.

    Ik heb proberen te googlen naar deze “overige schimmels” maar kan hier niets over vinden. Op het internet wordt enkel uitgebreid gesproken over candida albicans (welke een gist is en niet een schimmel, dacht ik?)
    Weet jij wat meer over deze “overige schimmels”? Ik zou hier graag wat meer info over willen en mogelijks ook willen weten hoe ik hieraan kom.

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Ellen, er zijn inderdaad verschillende soorten schimmels en gisten die uit de pas kunnen gaan lopen in de darmen. Candida albicans is ver uit de bekendste, maar er zijn veel meer soorten candida. Candida is de overkoepelende naam voor een hele grote familie. Je hebt bijvoorbeeld ook de candida krusei en de candida glabrata. Een andere soort die ik wel eens tegen kom is de geotrichum candidum. Wat mij betreft is de specifieke soort minder van belang omdat de aanpak eigenlijk vaak hetzelfde is. De mate van overgroei is meer van belang: hoe erg is het uit de hand gelopen? Dat zegt ook iets over hoe goed de rest van je darmflora en je immuunsysteem in staat zijn (geweest) om de boel in de hand te houden. Verder is het bij gisten/ schimmels (er wordt in de volksmond gesproken over schimmels, maar technisch gezien is candida een gist) nog interessant dat ik in de praktijk eigenlijk alleen een overgroei van schimmels tegenkom in combinatie met andere overgroei. En meestal komt de overgroei van de gist/ schimmel als laatste. Als een soort profiteur van de onrust in de darmen.

      Hoe je er aan komt is dat je ze waarschijnlijk in kleine hoeveelheden al had. Dat is een normaal onderdeel van een gezonde darmflora en wordt normaal gesproken netjes gemanaged door je goede darmbacteriën en je immuunsysteem.

      Al met al zou ik dus ook even goed verder kijken en de aanpak breed trekken. Succes!!

      Reply
  6. Bernie

    Ik heb de ziekte van Crohn en voedingsintoleranties. Momenteel heb ik een opvlamming en er is een calproteine waarde gemeten van 3000. (dat was vier dagen nadat ik veel diarree had door het eten van boekweitgrutten). Crohn 10 jaar lang goed onder controle weten te houden met een dieet. Hoe moet ik z’n waarde interpreteren? Ik ben de opvlamming sinds januari, maar voelde me steeds beter. Dan toch een superhoge waarde. Kan deze tijdelijk torenhoog stijgen door iets wat je eet?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Bernie, de calprotectine waarde kan enorm flucteren. Binnen een paar dagen al van torenhoog naar richting de 50. Het is zeker mogelijk dat je zo sterk gereageerd hebt op de boekweitgrutten, maar het kan ook zijn dat de boekweit een trigger was en er daarna nog een paar andere dingen een duit in het zakje deden. Zoals een disbalans van de darmflora; die geeft dan normaal weinig klachten maar maakt een voedsel reactie wel erger. Of een disbalans in de vetzuurbalans van je lichaam. Verzadigd vet en omega 6 vetzuren (zonnebloemolie ed) zijn ontstekingsbevorderend, waar omega 3 vetzuren ontstekingsremmend zijn.
      Ik hoop dat je inmiddels de opvlamming voorbij bent in ieder geval!
      Groet, Susanne

      Reply
  7. Lobke

    Hallo Susanne, ik heb even een vraag. Uit ontlastingonderzoek kwam naar voren dat mijn Calprotectine waarde 371 is. Dit is erg hoog. Na aanleiding daarvan heb ik een coloscopie gehad. Daar was niks te zien. Geen ontstekingen en/of poliepen. Zowel DML arts als huisarts konden niks meer voor mij betekenen. Ik heb weer een afspraak gemaakt bij de huisarts om deze waarden opnieuw te meten. Het zit mij namelijk niet lekker. Ik ben vermoeider dan normaal. En die ontstekingswaarden zijn niet voor niets zo hoog lijkt mij. Heb jij nog tips voor mij. Wellicht kunnen we telefonisch of via mail in contact komen met elkaar. Vr groet, Lobke

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Lobke, ik had je ook al even gemaild maar hier ook nog even een reactie voor de lezers van het artikel. Ik ben het met je eens dat de calprotectine niet zo maar voor de lol stijgt. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn: een ongewenste overgroei van een parasiet of een bacterie bijvoorbeeld of een voedselintolerantie om er een paar te noemen. Een dergelijke stijging kan ook komen door een infectie van iets anders trouwens, een stevige verkoudheid of griep. Dan wil ook de calprotectine nog wel eens verhogen. De normaalwaarde voor calprotectine is <50, dus 371 is te hoog. Dit kan heel lang doorrommelen en zorgt met name voor vermoeidheid. Jouw vermoeidheid kan dus wel degelijk met de verhoogde calprotectine te maken hebben. Om het in perspectief te plaatsen: bij een opvlamming van Crohn of Colitis stijgt de calprotectine wel naar de 2000 of 3000. Dan voelen de meeste mensen zich behoorlijk ziek! Met een ontlastingsonderzoek zoals wij dat doen, kan je een beter beeld krijgen wat er mogelijk als oorzaak onder zit én controleren of die waarde nog steeds verhoogd is. Je staat inmiddels op de wachtlijst, dus zodra er ruimte is wordt je benaderd! Groetjes, Susanne

      Reply
  8. Wil

    Hoi,
    Denk je ook dat het uitmaakt ‘wanneer’ je een ontlastingsonderzoek laat doen? Ik heb veel goede en slechte periodes en onlangs is er een onderzoek gedaan maar dat viel net in een goede periode. Groet Wil

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Wil, het hangt af van wat er onderzocht wordt. Als je op zoek bent naar ontsteking bijvoorbeeld; die waardes zakken vrij snel als de ontsteking zakt. De darmflora zelf doet er langer over om te wijzigen, dus qua bacterie soorten heb je wel een paar weken speling. Als het om een parasiet gaat dan kan deze ook aangetoond worden in een ‘goede’ periode mits er gebruikt wordt gemaakt van een PCR test (DNA analyse). Bij een parasiet zijn goede en minder goede fases juist heel kenmerkend. In een goede fase is de belasting met de parasiet lager, maar hij is nooit helemaal weg. DNA is dus altijd wel aanwezig. Bij een microscopische analyse ben je afhankelijk van of je net een parasiet voorbij ziet zwemmen in je sample dus kan je je voorstellen dat deze kans kleiner wordt in een goede periode.

      Reply
  9. MiXa

    Mijn dunne darm is nog maar 1,5 meter lang, waardoor ik 3-4 keer per dag diarree heb. Mijn ontlasting is zó zuur dat de slijmvlieswand van mijn endeldarm super geïrriteerd is en soms zelfs bloedt. Ik gebruik hier regelmatig Pentasa voor. Doordat de zure ontlasting telkens die beschadigde endeldarm moet passeren, heb ik enorm veel pijn. Ik slik nu al ruim een jaar lang de maximale dosis opiaten hiervoor en nog komt de pijn er dwars doorheen. Omdat de pijn nu chronisch is geworden, ben ik tevens onder behandeling van een pijnarts. Helaas zitten de artsen met de handen in het haar en weten zij het niet meer. Nu vraag ik me af: is er een manier om, bijvoorbeeld met voeding, je ontlasting minder zuur te maken? Ik lijd echt enorm onder deze helse pijn en ben ten einde raad…

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste MiXa, wat een ontzettend lastige situatie. De zuurgraad van de voedselbrij hoort in de dunne darm behoorlijk zuur te zijn: het stikt van de galzuren voor de vetvertering in die fase. Verderop in de darmen worden die zuren dan allemaal weer opgenomen zodat in het laatste stuk, bij de endeldarm, de boel nog slechts licht zurig is. Jij mist precies het stuk waarin de opname van deze zuren plaats moet vinden. Ik wou dat ik je kon helpen, maar het enige wat ik weet dat mogelijk de galzuren een beetje kan binden is lecithine. Het blijft een long shot hoor. Ik ken je natuurlijk verder niet dus ik weet niet of er wellicht nog contra-indicaties zijn om dit uit te proberen. Ik moet er daarom natuurlijk wel bij zeggen dat je dit idee het beste door kan spreken met een therapeut voor een echt goed passend persoonlijk advies!

      Reply
  10. Martin

    Hoi Susanne, interessant hier te lezen!
    Ik heb jaren geleden een ontlasting onderzoek laten doen waaruit bleek dat mijn SIgA zeer verlaagd was , nl 82, en mijn Beta-Defensie 2 zeer verhoogd, nl: 239. Waar kan dit op duiden? Ook was vetgehalt zeer hoog nl 7,6 en, belangrijk wellicht: positief voor Blastocystis hominis. Dit onderzoek is alweer van jaren terug..heb ondertussen een soort van anitbiotica kuur gehad tegen die parasiet welke nu weg lijkt te zijn ( bleek uit onderzoek daarna), echter de klachten die ik heb zijn er na al jaren nog steeds- kreeg als diagnose PDS-D. Er werd echter verder nooit iets gedaan met die SIgA en Beta-defensie 2…zou een test wederom daarop enige uitkomst bieden? Of ja, wat kun je er mee dan?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Martin, leuke vraag, goede toevoeging aan alle informatie! Als er hard geknokt wordt in je darmen tegen ongewenste overgroei dan zullen je sIgA en beta-defensine in eerste instantie stijgen. Als de strijd moeizaam is en lang duurt dan kunnen beide waardes gaan zakken. Een super lage sIgA zou je een ‘uitgeputte’ sIgA kunnen noemen. Bij sommige mensen zie je in een ontlastingsonderzoek dat de sIgA en beta-defensine allebei uitgeput zijn, maar het is zeer individueel hoe de waardes reageren. In jouw geval was de beta-defensine nog hard aan het werk om overgroei te corrigeren. Het nadeel van beta-defensine is dat het, in tegenstelling tot sIgA, niet specifiek werkt tegen de ongewenste overgroei. Ook je goede darmflora krijgt er een tik van. Maar op basis van jouw gegevens zou ik denken dat je immuunsysteem in de darmen, via de beta-defensine, die parasiet nog probeerde weg te krijgen.

      Een hoog vetgehalte zie ik heel vaak in ontlastingsonderzoeken en zeker in combinatie met parasieten. Het is me niet helemaal duidelijk of dit 1-op-1 met elkaar te maken heeft, maar het is wel opvallend. Verder heb je voor een goede vetvetering voldoende gal nodig en voldoende spijsverteringsenzymen. Daar kan het ook nog mis gaan. Als laatste is er ook een maximum aan hoeveel vet je kan verteren en opnemen; als je héél veel vet eet, dan kan dat dus meespelen.

      Het is fijn dat de parasiet weg is gegaan met de behandeling, maar wat gebeurd kan zijn is dat je darmflora na de kuur niet in de goede balans is teruggekomen. Dan heb je geen parasiet meer, maar kan je een overgroei krijgen aan ongewenste bacteriën bijvoorbeeld. Wat ook kan is dat de darmen na zo’n parasiet een tikkeltje ‘ondervoed’ zijn geraakt en/ of de aansturing vanuit het zenuwstelsel overdreven gevoelig is geworden, dan worden ze prikkelbaar en dat is wat PDS is. Vaak is hierbij een tekort aan de goede darmbacteriën. Ik zou verwachten dan na het verwijderen van de parasiet de beta-defensine zakt en de sIgA op termijn weer op krachten komt. Tenzij er een nieuwe ongewenste overgroei ontstaat, dan blijf je hangen.

      Als je nu opnieuw zou testen op sIgA en beta-defensine dan krijg je een indruk van de activiteit van je immuunsysteem in de darmen. Als één of beide waarden verhoogd zijn, dan is er iets ongewenst aan de hand. Je weet alleen niet wat. Als ze allebei heel laag zijn, dan weet je dat je immuunsysteem lange tijd druk geweest is. Maar je weet niet of er nu nog steeds iets ongewenst zit of dat het puur een kwestie is dat herstel niet goed lukt. Bijvoorbeeld door een tekort aan goede darmflora. Als de waarden normaal zijn, dan weet je eigenlijk niks als je niet je darmflora en parasieten er bijgemeten hebt want het zou kunnen zijn dat je net gemeten hebt terwijl de waardes aan het terugzakken zijn richting uitputting. Ik bepaal daarom nooit alleen deze 2 los, tenzij ik iets nameet ter controle.

      Hopelijk helpt dit je verder! Groetjes, Susanne

      Reply
      • Martin

        Hoi Susanne! Veel dank voor je reply 🙂 …Mijn theorie was dat ik die parasiet ben opgelopen ergens…mijn darmen ermee aan het werk zijn gegaan…de zaak niet hebben kunnen herstellen. Door de antibiotuca is de parasiet wel weg, maar die heeft ondertussen wel zijn sporen achtergelaten in de darmen ( beschadigd). De goede bacterieen waren trouwens ook verlaagd! Helaas heb ik mijn darmen niet meer op orde kunnen brengen…lange tijd laag fodmap dieet gevolgd, zonder effect. Heb dit jaar een SIBO test gedaan….daaruit bleek een hoog methane gehalte ( waarde 60), en een zeer laag hydrogen gehalte. Of die methane overgroei in de dunne darm zit of dikke darm is niet helemaal duidelijk…ligt op de grens. Maar meestal heeft men bij een hoog methane gehalte obstipatie..dat heb ik dus niet…meer brijge ontlasting, en vaak. Ben ondertussen sinds de eerste symptomen bijna 8 jaar verder….

        Reply
  11. Juliette

    zou het kunnen zijn dat je bij ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa een tijd een Calprotectine waarde hebt onder de 50, en dus gewoon een normale waarde hebt? een tijd geleden is mijn calprotectine gecheckt en was bijna 300mg (veel te hoog dus), 2 maanden later weer gezakt naar 21. nu vraag ik mij af of dit crohn kan zijn en ik dus in een remissie zit, of dat het gewoon een tijdelijke ontsteking is geweest, wat geen crohn/colitis zal zijn?!
    ik hoor graag van je.

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Juliëtte, de calprotectinewaarde kan ook om andere redenen dan Crohn of Colitis tijdelijk stijgen. Bijvoorbeeld als reactie op een parasiet of een lastige bacterie. De waarde die jij noemt zou hier ook bij passen. Een stijging naar 300mg is inderdaad verhoogd, maar is geen extreem hoge waarde. Om het in perspectief te plaatsen; bij opvlammingen van Colitis of Crohn is 2000mg niet ongewoon. In een remissieperiode bij Crohn of Colitis Ulcerosa kan de calprotectine ook onder 50mg, dus binnen de normaalwaarde zakken. Op basis van je gegevens is het al met al niet mogelijk om te concluderen wat er aan de hand is. Een diagnose Crohn of Colitis kan alleen door de MDL-arts of internist gemaakt worden op basis van o.a. ook een endoscopie. Succes!

      Reply
      • Anna

        Ik vind deze vraag zeer interessant. Ik heb een calprotectine van >1600. (Zo stond het er, met zo’n vinkje erbij). Maar het gaat nu weer veel beter. Ik ben nu zwanger dus krijg geen endoscopie nu (nu 38,3 weken dus kan na de bevalling dan weer). Maar ik vraag mij ook af of calprotectine ook een rol speelt bij een tijdelijke darmontsteking? (Dus niet chronisch). Iemand die hier het antwoord op weet?

        Reply
        • Susanne Cruijff

          Beste Anna, je zal inmiddels bevallen zijn en ik hoop dat het allemaal goed gaat met jou en de baby! Calprotectine gaat omhoog bij zowel chronische als tijdelijke ontsteking in de darmen. Groet, Susanne

          Reply
  12. kim

    Beste Susanne,
    Ik heb al een half jaar een zeurende pijn aan de linkerkant van mijn buik en voel me heel moe, heb geen eetlust en voel me snel misselijk. Heb veel lichtgekleurde diaree met groenten en mijn calprotectine waarde
    varieren al een jaar tussen de 2000 en 6000. op de coloscopie was gisteren niets te zien. Ik ben bekend met colitis ulcerosa en slik mezalazine. Arts stuurde me gewoon weer maar huis en zei dat ik misschien gewoon last van een verstopping heb. ( voelt heel raar voor mij) . Kun je hier ook zulke hoge calprotecinewaardes van krjgen en zulke klachten?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Kim, Ik kan me voorstellen dat je achter je oor hebt gekrabd want een verstopping geeft geen verhoogde calprotectine waardes als dit. Alleen ontsteking geeft dergelijke calprotectine waardes. Ik ben wel verbaasd dat je behandeling niet verder onder de loep genomen wordt, want het is wel duidelijk dat er nog ergens in de darmen ontsteking actief is. Bij een colonscopie wordt doorgaans alleen de dikke darm bekeken. Misschien dat het probleem in de dunne darm zit? Dan zou het geen Colitis zijn, maar Crohn. Allebei geen pretje. Ik stuur je ook even een mailtje voor verder overleg!
      Groetjes, Susanne

      Reply
  13. Wakkere Bakker

    Beste, mijn moeder heeft al decennia lang last van haar darmen en een colonoscopie gaf aan dat er ontstekingen waren, microscopische ontstekingen en colagene colitis. Ze eet niet veel en is afgevallen tot 38kg en heeft last van wisselend ontlastingspatroon. De arts in Belgie gaf een dikke 5 jaar geleden aan dat dit een ‘systeemfout’ is, niet veel aan te doen … Wij wonen dus niet in Nederland maar zouden wel graag jullie onderzoek en mening hierover willen vragen. Kan dit? Hoe start ik dit voor haar? Is het mogelijk om dit via de post in orde te brengen omdat niemand nu nog buiten komt, en zeker zij niet owv 70+ (wegens COVID-19). Alvast heel erg bedankt!

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Wakkere Bakker, in tegenstelling tot wat de reguliere geneeskunde in haar vizier heeft, kan er bij dergelijke ontstekingen in de darmen meestal wel degelijk verlichting van de klachten bereikt worden met behulp van voeding en voedingssupplementen. In verband met COVID19 ben ik sinds deze week gestart met het doen van de consulten via een online afspraak. Ik zal ook direct contact met u opnemen met meer informatie.

      Reply
  14. Susa

    Mijn dochtertje is 5 en heeft ineens een hele hoge waarde ttg iga van 1822! Ze heeft Down en een ieta vertraagde schildklier maar totaal geen klachten van darm, stoelgang, maag, vitaminetekort of anemie. We vinden dit best vreemd 300x hoger dan de maxwaarde en geen klachten.

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Susa, het kan zijn dat ze in het latente stadium zit van coeliakie. Dat is een zeer vroeg stadium van de ziekte waarbij de waardes dus al wel gestegen zijn, maar er nog geen afwijkingen zichtbaar zijn in de dunne darm. De dunne darm werkt dan ook nog normaal. Ttg IgA komt vrij bij beschadiging van de dunne darmwand dus als je wacht dan gaat uiteindelijk de darmwand veranderen waarbij er ook klachten komen. Op zich is het heel fijn dat je er zo vroeg bij bent en de beschadiging voor kan zijn door de gluten te gaan vermijden.
      Verder kan coeliakie ook asymptomatisch zijn. In een wat oudere bron op de MDL site staat dat dit bij 1/3 van de kinderen met Down en coeliakie voorkomt. (https://www.mdl.nl/sites/www.mdl.nl/files/richlijnen/richtlijn_Coeliakie_definitief.pdf)
      Je kunt natuurlijk ook een vals positieve uitslag hebben. Als je dat wilt uitsluiten zou je nog even niks moeten veranderen aan het dieet en over een week of wat de test eens laten herhalen. Maar ik zou wel goed waakzaam zijn en het echt goed uitzoeken want als je dochter coeliakie heeft, is het erg belangrijk dat ze geen gluten meer binnenkrijgt.

      Reply
  15. Brenda Kamphuis

    Zien jullie in jullie darmonderzoeken ook of iemand darmkanker heeft? Ik heb al lang last van mijn darmen maar wil, voordat ik een uitgebreide onderzoek doe, eerst weten of het geen kanker is. Dit om de stress er van af te halen.
    Met vriendelijke groeten, Brenda

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Brenda, het is altijd goed om ernstige oorzaken van je klachten uit te sluiten. Door middel van ontlastingsonderzoek kan nooit vastgesteld worden of er sprake is van darmkanker. Zo wie zo mogen diagnoses alleen gesteld worden door artsen die daar voor bevoegd zijn. Er is wel een test die gebruikt wordt als indicator voor het risico op darmkanker. Dit gaat om de M2-PK waarde. M2-PK is een enzym waarvan de hoeveelheid stijgt door ontstekingsprocessen of grote veranderingen in het darmslijmvlies zoals poliepen. Dit zijn beide risico’s voor de ontwikkeling van darmkanker. Hierbij moet worden opgemerkt dat het gebruik van NSAID’s de M2-PK waarde ook kan laten stijgen. Een positieve M2-PK test moet altijd minstens één keer herhaald worden om te checken of het geen tijdelijke verhoging was. Daarnaast is het slim om naast de M2-PK waarde dan wel gelijk ook de ontstekings- en immuunparameters mee te nemen. Dan kan je gelijk zien of een mogelijk verhoogde M2-PK waarde gerelateerd is aan een bestaande ontsteking of niet. zoals gezegd kunnen diagnoses op basis van deze test niet gesteld worden; hiervoor moet je altijd naar de MDL-arts.

      Reply
  16. Lyn

    Hallo,

    Via mijn therapeut test ik ook bij Biovis. Alleen mijn B defensin blijft 300 en dat is natuurlijk veel te hoog. Ik vroeg me af waar dit door kan komen? Mijn slga waarde is nu weer in orde.

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Hoi Lynette, Als de beta-defensine zo hoog blijft dan is er toch nog een immuuntrigger aanwezig zoals een virus, bacterie of parasiet. Virussen zijn moeilijk tot niet te testen, die zal dan ook niet uit het ontlastingsonderzoek komen. En er zijn natuurlijk ook meer exotische varianten van parasieten en bacteriën die buiten de reikwijdte van het ontlastingsonderzoek vallen. Je zegt dat je sIgA nu weer in orde is. Je eigen therapeut zal dit ongetwijfeld met je besproken hebben, maar nog even voor de overige lezers: een sIgA in de normaalwaarde is niet altijd een teken dat alles ok is. De sIgA stijgt in eerste instantie in reactie op een immuuntrigger, maar kan na verloop van tijd terugzakken omdat het lichaam het niet meer volhoudt de sIgA zo hoog te houden. Uiteindelijk kan de sIgA dan tot ver onder de normaalwaarde zakken. Op de terugweg komt de waarde door de normale range heen. Als je precies op dit punt een meting doet, geeft dat dan een vertekend beeld. Om de sIgA op waarde te schatten, wordt meestal de beta-defensine gebruikt. Is de sIgA normaal en beta-defensine hoog dan is de kans groot dat de sIgA op z’n retour is.

      Reply
      • Ilse

        Hoi Susanne, Nog een vraag hierop: als het dan geen bacterie of parasiet blijkt te zijn uit het onderzoek (zoals bij mij) (en vorig jaar een normale SIGA en verhoogde Beta Def. en nu een verlaagde SIGA en een iets lagere maar nog steeds verhoogde Beta Def.) dan kun je er vanuit gaan dat het een virus is dat mijn immuunssyteem triggert? In hoeverre wil je dan uitzoeken welk virus het is om je immuunsysteem te versterken of het virus uit te schakelen? En doe je dat ook samen met een darmtherapeut?

        Reply
        • Susanne Cruijff

          Hoi Ilse, ik snap je gedachtengang maar dat is net weer iets te krap door de bocht. Het enige dat je zeker weet is dat er nog ‘iets’ zit waar je immuunsysteem mee bezig is. Er zijn zo veel verschillende soorten bacteriën en parasieten dat je niet kan uitsluiten dat het een soort is die niet uit de test naar voren gekomen is. Of je verder gaat onderzoeken welk virus het dan is, hangt ook af van de rest van het plaatje aan klachten. Bij vermoeden op Lyme bijvoorbeeld kan het toegevoegde waarde hebben om hier meer zicht op te hebben. Als het echt Lyme blijkt te zijn dan verwijs ik meestal door naar een therapeut die daar in gespecialiseerd is. Als er geen vermoeden is op Lyme, vind ik het lang niet altijd zinvol om veel geld uit te geven aan onderzoeken die voor de behandeling eigenlijk geen verschil maken. Doorgaans is een anti-virale behandeling met kruiden vrij breed en maakt het lang niet altijd uit om te weten welk virus je mee te maken hebt. Het is natuurlijk wel zo dat je in het geval van een hoge beta-defensine, lage sIgA en geen duidelijk aanwijsbare oorzaak in het ontlastingsonderzoek, de behandeling breed in moet zetten en het een kwestie is van uitproberen en ervaren welke aanpak aanslaat.

          Reply
  17. Carlijn

    Daar ben ik ook benieuwd naar, waar je een betaalbaar en veelzijdig onderzoek kan doen?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Hoi Carlijn,
      Ik kies vaak voor Biovis omdat ik bij hun de prijs-kwaliteit én kwantiteit verhouding goed vind. Meestal is een basisscreening van de darmflora met de 6 meest voorkomende parasieten, plus vertering en informatie over het immuunsystseem een goed startpunt. Dat is bij hun mooi te combineren voor een relatief goede prijs. Alle labs hebben zo hun eigen voors- en tegens natuurlijk, maar juist in verband met het veelzijdige beeld vind ik dit een prettig lab om mee te werken.

      Reply
  18. Danny

    Beste Susanne,

    Mag ik vragen waar je de testen laat doen? In het verleden hebben we wel eens gebruik gemaakt van Doctor’s Data, maar dat kan alleen via een arts …

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Danny,
      Voor de ontlastingsonderzoeken werk ik meestal met Biovis, soms met RP Sanitas Humanus.

      Reply
    • Karin Boonstra

      Hoe kan ik mij aanmelden voor een onderzoek? En kan ik rechtstreeks een mail sturen om uitleg te geven over mijn klachten?

      Reply
      • Susanne Cruijff

        Beste Karin, het ontlastingsonderzoek is onderdeel van het Oerwijz darmherstelplan. Je kunt hier lezen wat het darmherstelplan inhoudt: Oerwijz darmherstelplan Op dit moment is er helaas geen ruimte voor nieuwe cliënten. Hopelijk komt hier snel weer verandering in! Als er weer ruimte is, dan zullen we dat op de website aangeven en kan je via de online agenda tzt een intake inplannen.

        Reply
  19. cheryl

    Hallo

    Mijn secretoir iga waarde is sterk verhoogd hij mag niet boven de 2040 en ik zit op 7105 ik heb verschillende testen erbij gehad parasieten schimmels etc etc hier kwam niks uit alleen de slga. Dit duid op een bacteriële onsteking van de darmslijmvlies omdat de waarde niet uit me bloed komt is het in me darm is mij verteld. Coloscopie gehad ook niks te zien. Nu is mij vraag weet u een test of heeft u een test waardoor ik kan achterhalen waarom de slga verhoogd is..? Test je dan op bacterieen etc ?

    Reply
    • Susanne Cruijff

      Beste Cheryl, een sIgA van ruim 7100 is inderdaad flink verhoogd. Goed dat je al aan de slag gegaan bent met het uitzoeken van de parasieten en schimmels. Het sIgA is de eerste lijns verdediging in je darmen dus er zit bij jou kennelijk iets waar je immuunsysteem vol mee aan de slag is. Dat kan inderdaad een overgroei zijn van een ongewenste bacterie. Op basis van de sIgA kan je niet zeggen of het om een ontsteking gaat; dat is nog weer net een stapje verder en daar heb je de alfa-1-antitrypsine voor nodig. Je kunt de bacteriën in je darmen ook laten analyseren met een darmflora analyse. Ik doe dat eigenlijk standaard en doe daar ook altijd de vertering en de immuunparameters (sIgA, beta-defensine, alfa-1-antitrypsine en calprotectine) bij voor een compleet plaatje. Maar er is nog een mogelijke oorzaak van zo’n hoge sIgA en dat zijn (vertraagde) voedselallergiën. Bij zo’n hoge sIgA als die van jou lijkt dat me eerlijk gezegd meer waarschijnlijk al kan ik daar op basis van 1 parameter natuurlijk geen uitsluitsel over geven. Een vertraagde voedselallergie kan je testen met een bloedtest waarbij de IgG reactie gemeten wordt tegen verschillende voedingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld de Imupro.

      Reply
      • cheryl

        Heel erg bedankt voor uw reactie !, ik snap u ik heb sinds vorig jaar maart last van mijn darmen en het begon met een buikgriep die heerste, echo’s bloedonderzoeken en ontlasting onderzoeken gehad en ook naar een Diëtist voor een aantal maanden geweest om allergieën opgesporen..Helaas kwam hier bij alles niks uit en zeide dokter dat de pijn tussen me oren zit… ik kon dit niet accepteren en heb zelf bij prescan een ontlastingsomderzoek laten doen wat bestond uit : vertering hierbij was een half jaar geleden mijn vetgehalte verhoogd en zetmeel aanwezig, kolonievormemde bacterieen hierbij waren mijn enterococcen verlaagd- lactobacillen normaal – bifidobacterien verhoogd. , geen schimmels bacterie en ook geen glutenintolerantie coeliaki, immunologische infectie en ontsteking markers hierbij was de calprotecine normaal de secretoir iga verhoogd en de b defensine 2 verhoogd tevens was de parasiet d.fragsilis aangetoond. Hierdoor heb ik een een half jaar probiotica geslikt en heb ik deze maand opnieuw mijn ontlasting laten testen en is het vetgehalte en zetmeel weer normaal de b defensine 2 weer normaal en de parasiet is weg. Alleen wat nog steeds afwijkend is, is zijn de enterococcen verlaagd, lactobacillen ook verlaagd nu en bifidobacterien verhoogd en de secretoir iga waarde hoger als een half jaar geleden voorheen was die 5768 en nu 7105. Nu heb ik deze week een coloscopie gehad, niks te zien op het blote oog aan de darm of darmslijmvlies en zijn er stukjes weefsel afgenomen om microscopisch colitis aan te tonen maar dit is zowiezo niet het geval want ik heb geen chronische diaree… dus ik ben eigenlijk ten einde raad ik heb steken in de darm als ik langer dan 5 minuten loop of te snel draai en steken die sporadisch opkomen en 5 uur lang kunnen duren hierbij kan ik niet zitten staan of lopen en blijf ik rillen.. Heeft u misschien nu een beter beeld van hoe ik achter de oorzaak van de verhoogde slga kan komen ? Ik waardeer uw tijd om hier naar te kijken

        Reply
        • Susanne Cruijff

          Hoi Cheryl, ik mail je even rechtstreeks! Groetjes, Susanne

          Reply
          • Monique

            Beste Cheryl,

            Met welke probiotica ben je van de Dientamoebe Fragilis parasiet afgekomen?

            Groeten,
            Monique

Submit a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *